Istotne zmiany w prawie budowlanym wejdą w życie 19 września. Mają one uprościć, odformalizować oraz przyśpieszyć realizację inwestycji, a także zwiększyć ich liczbę, zapewniając jednocześnie bezpieczeństwo ich użytkowania.
Najważniejsze, wybrane zmiany wprowadzone w ustawie z 13 lutego 2020 r. o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw omawiamy poniżej.
Co ulegnie zmianie?
Nowelizacja ustawy – Prawo budowlane wprowadza wiele zmian w zakresie procesu inwestycyjnego, mające w założeniu uproszczenie procedur budowlanych, a w szczególności usunięcie nadmiernych obowiązków po stronie inwestora, a także doprecyzowanie regulacji budzących wątpliwości interpretacyjne. Nowelizacja ustawy zmienia ponad 50 przepisów samego prawa budowlanego oraz szereg innych ustaw. Najważniejsze obszary zmian dotyczą przede wszystkim:
- granicznego 5-letniego terminu dla stwierdzenia nieważności decyzji pozwolenia na budowę,
- liczby dokumentów na etapie składania wniosku o pozwolenie na budowę,
- podział projektu budowlanego na trzy zasadnicze części,
- zmianę w zakresie uzyskiwania odstępstwa od przepisów techniczno-budowlanych.
- wzmocnienie bezpieczeństwa pożarowego w przypadku zmiany sposobu użytkowania budynku lub jego części,
- ustalenie, które z robót budowlanych wymagają dokonania zgłoszenia zamiast uzyskania pozwolenia na budowę, a które z nich nie wymagają ani pozwolenia na budowę, ani zgłoszenia,
- wprowadzenie łatwiejszej legalizacji „starych” samowoli budowlanych.
Najważniejsze zmiany z wyżej wymienionych to:
- nowy sposób wyznaczania obszaru oddziaływania obiektu,
- nowy zakres podziału projektu budowlanego,
- nowe zasady udzielania odstępstwa od przepisów techniczno-budowlanych.
Obszar oddziaływania obiektu a ograniczenia w zabudowie
Nowelizacja prawa budowlanego wprowadza nową definicję obszaru oddziaływania obiektu, zgodnie z którą przez obszar oddziaływania obiektu to teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zabudowie tego terenu. Oznacza to zasadniczą zmianę dla osób będących sąsiadami takiej nieruchomości, gdyż trudniej będzie się im stać stroną postępowania. Zważywszy na fakt, iż obszar oddziaływania obiektu stanowi podstawę ustalania stron w postępowaniu o pozwolenie na budowę, ustawodawcy uznali, iż pojęcie to musi być jednoznaczne. Według przepisów nowelizacji inne formy ograniczenia zagospodarowania terenu niż zabudowa (np.hałas, spaliny) wykraczają poza zakres przedmiotowy ustawy. Przedmiotowe ograniczenia odnoszą tylko i wyłącznie do możliwości zabudowy danej działki, bądź nieruchomości zarówno budynkami, jak również innymi obiektami budowlanymi. W związku z powyższym pod uwagę należy wziąć tylko przepisy związane z zabudową terenu, a więc przepisy rozporządzenia w sprawie warunków technicznych.
Podział projektu budowlanego
Autorzy nowelizacji postrzegają zmiany w zakresie nowego podziału projektu budowlanego jako jedne z bardziej istotnych. Zakładają oni, iż projekt ma się składać z trzech zasadniczych części: projektu zagospodarowania działki lub terenu, projektu architektoniczno-budowlanego oraz projektu technicznego, który ma zawierać m.in.: opis konstrukcji, charakterystykę energetyczną, a także w zależności od potrzeb wyniki badań geologiczno-inżynierskich i geotechnicznych warunków posadowienia. Zmniejszona zostanie również liczba egzemplarzy projektu przedkładanych do organu z wnioskiem o wydanie decyzji pozwolenia na budowę z dotychczasowych 4 do 3.
Legalizacja samowoli szybsza i tańsza
W myśl uproszczonej procedury organ nie będzie badał zgodności z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Według stanowiska ustawodawcy, jeśli powstanie samowoli nie zostało zgłoszone przez wiele lat do organu nadzoru budowlanego przez sąsiadów, należy uznać, iż lokalna społeczność akceptuje istnienie samowoli, samowole nie naruszają interesów osób trzecich, a także wpisują się w architekturę danej przestrzeni. Najważniejszy wymóg uproszczonego postępowania legalizacyjnego, który dotyczy starych samowoli budowlanych to przedłożenie w toku postępowania:
- geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej,
- oświadczenia o posiadanym prawie od dysponowania nieruchomością na cele budowlane,
- ekspertyzy technicznej.
Należy pamiętać, iż oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane składane jest pod rygorem odpowiedzialności karnej. Jeżeli chodzi o ekspertyzę techniczną – powinna ona zostać sporządzona przez osobę, która posiada odpowiednie uprawnienia budowlane. Osoba ta wskazuje, czy stan techniczny obiektu budowlanego nie stwarza zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzie także czy pozwala na bezpieczne użytkowanie obiektu budowlanego zgodne z dotychczasowym lub zamierzonym sposobem użytkowania.
Co ważne, uproszczonego postępowania legislacyjnego nie będzie można wszcząć jedynie w stosunku do obiektów budowlanych, do których wydano decyzje o nakazie rozbiórki przed dniem wejścia w życie ustawy, natomiast legalizacja samowoli budowlanej według nowej procedury będzie możliwa bez konieczności wniesienia opłaty legalizacyjnej.
Należy zwrócić również uwagę na istotny fakt, iż nowelizacja wprowadza nowe regulacje w zakresie całego postępowania przed organami nadzoru budowlanego. W ustawie wyodrębniony został nowy rozdział „Postępowanie w sprawie rozpoczęcia i prowadzenia robót budowlanych z naruszeniem ustawy”, który wprowadza nowe brzmienie art. 48-53 pr. bud. regulujących całe postępowanie naprawcze i legalizacyjne.