Kategorie
Prawo cywilne

Odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi, gwarancji, odszkodowania

rękojmia
rękojmia

Każdy sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego jeżeli: rzecz sprzedana posiada wadę, która zmniejszają jej wartość, bądź użyteczność ze względu na fakt przeznaczenia rzeczy; rzecz nie ma właściwości, o których istnieniu zapewnił kupującego; jeżeli rzecz została kupującemu wydana w stanie niezupełnym.

Odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy jest odpowiedzialnością bezwzględną. Przesłanką odpowiedzialności sprzedawcy jest ustalenie, iż sprzedana kupującemu rzecz wykazuje cechy kwalifikujące ją jako rzecz wadliwą. Sprzedawca nie może się z niej zwolnić, jest ona niezależna od jego winy, obciąża go niezależnie od tego, czy to on spowodował wadliwość rzeczy, czy ponosi w tym zakresie jakąkolwiek winę a nawet czy w ogóle widział lub mógł wiedzieć o tym, że sprzedana rzecz jest wadliwa.

Kupujący dla skutecznego dochodzenia roszczenia o naprawienie szkody obowiązany jest wykazać, że kupiona rzecz miała wady, że poniósł szkodę, a także że istnieje związek przyczynowy między wadą a szkodą.

Okres rękojmi

Sprzedawca jest odpowiedzialny wobec konsumenta za sprzedany towar jeżeli wada zostanie stwierdzona w ciągu dwóch lat, a w przypadku nieruchomości w ciągu lat pięciu.

Co ważne, przez rok trwania odpowiedzialności istnieje domniemanie, iż wada istniała w chwili sprzedaży i to sprzedawca musi udowodnić, iż wada powstała z winy kupującego. W przypadku stwierdzenia wady między 12 a 24 miesiącem to na kupującym jest obowiązek wykazania, iż wada istniała w momencie zakupu towaru.

Zwolnienie od odpowiedzialności

W przypadku świadomości kupującego o wadzie towaru w chwili zawarcia umowy sprzedawca jest zwolniony od odpowiedzialności z tytułu rękojmi. W przypadku, gdy przedmiotem sprzedaży są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, bądź rzeczy mające powstać w przyszłości, sprzedawca jest zwolniony od odpowiedzialności z tytułu rękojmi, jeżeli kupujący wiedział o wadzie w chwili wydania rzeczy.

Modyfikacja odpowiedzialności

Istnieje możliwość rozszerzenia, ograniczenia, bądź wyłączenia odpowiedzialności z tytułu rękojmi przez strony . Należy jednak pamiętać, iż w umowach z udziałem konsumentów ograniczenie lub wyłączenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi jest dopuszczalne tylko i wyłącznie w wypadkach określonych w przepisach szczególnych. W przypadku, gdy sprzedawca zataił podstępnie wadę przed kupującym wyłączenie lub ograniczenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi jest bezskuteczne.

Odstąpienie albo obniżenie ceny

W przypadku, gdy sprzedana rzecz posiada wady, kupujący może od umowy odstąpić, bądź też żądać obniżenia ceny.

Należy pamiętać, iż kupujący nie może od umowy odstąpić, w sytuacji, gdy sprzedawca niezwłocznie wymieni rzecz wadliwą na rzecz wolną od wad, bądź niezwłocznie wady usunie. Sytuacja ta jednak nie ma zastosowania, jeżeli rzecz była już wymieniona przez sprzedawcę lub naprawiana. W sytuacji, gdy kupujący odstępuje od umowy z powodu wady rzeczy sprzedanej, strony zobowiązane sąd do zwrotu otrzymanych świadczeń.

Co ważne, kupujący ma prawo zażądania obniżenia ceny z powodu wady rzeczy sprzedanej. W takiej sytuacji obniżenie ceny powinno nastąpić w takim stosunku, w jakim wartość rzeczy wolnej od wad pozostaje do jej wartości obliczonej z uwzględnieniem istniejących wad. 

Utrata przez kupującego uprawnień z tytułu rękojmi za wady rzeczy, w tym do odstąpienia o umowy sprzedaży, jak również brak podstaw do skutecznego odstąpienia od umowy sprzedaży, nie eliminuje możliwości dochodzenia przez kupującego roszczenia odszkodowawczego na zasadach ogólnych o naprawienie szkody doznanej przez kupującego wskutek nienależytego spełnienia świadczenia przez sprzedawcę poprzez sprzedaż rzeczy wadliwej.

Wymiana, usunięcie wad i naprawienie szkody

Rzeczy oznaczone tylko co do gatunku – kupujący może żądać dostarczenia zamiast rzeczy wadliwych dokładnie takiej samej ilości rzeczy wolnych od wad oraz naprawienia szkody wynikłej z opóźnienia. 

Rzecz określona co do tożsamości, gdy sprzedawcą jest wytwórca tej rzeczy – kupujący posiada prawo zażądania usunięcia wady, wyznaczając sprzedawcy odpowiedni termin z informacją, iż po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu od umowy odstąpi.

Rzeczy dostarczane częściami

W sytuacji sprzedaży rzeczy dostarczanych częściami,  sprzedawca mimo żądania kupującego nie dostarczył zamiast rzeczy wadliwych takiej samej ilości rzeczy wolnych od wad, kupujący może od umowy odstąpić również co do części rzeczy, które mają być dostarczone później.

Ograniczone prawo odstąpienia

Jeżeli spośród rzeczy sprzedanych tylko niektóre są wadliwe i możliwe jest ich odłączenie od rzeczy wolnych od wad, bez szkody dla stron obu, uprawnienie kupującego do odstąpienia od umowy ograniczone jest do rzeczy wadliwych.