Rodzic, który nie może spotkać się z własnym dzieckiem mimo prawomocnego orzeczenia sądu, doświadcza bezsilności porównywalnej z egzekucją długu nie-pieniężnego sprzed lat. Na szczęście – choć przepisy wciąż są krytykowane za powolność – od 2011 r. mamy wyspecjalizowany mechanizm oparty na art. 598¹⁵ – 598²² k.p.c. Ustawodawca dokłada do niego kolejne modyfikacje (ostatnia duża nowelizacja projektowana 2 grudnia 2024 r. czeka na głosowanie) i rozważa nawet penalizację uporczywego utrudniania kontaktów jako wykroczenia. § Egzekucja kontaktów z dzieckiem

Egzekucja kontaktów z dzieckiem

Dlaczego egzekucja kontaktów wciąż sprawia problemy? Aktualny stan prawny 2025

Pierwszym hamulcem skuteczności jest sama konstrukcja dwuetapowego postępowania. Zanim pojawi się kara, sąd musi najpierw zagrozić jej na podstawie art. 598¹⁵ § 1 k.p.c. Dopiero jeśli zagrożenie nie zadziała, wszczyna się drugi etap z art. 598¹⁶ k.p.c., w którym nakłada się realną kwotę do zapłaty. Analiza Ministerstwa Sprawiedliwości za 2023 r. pokazała, że zaledwie w 16 % spraw rodzice złożyli wniosek o przejście do etapu drugiego; reszta „utknęła” na groźbie lub została umorzona. Główną przyczyną są koszty (opłata stała 100 zł za każdy wniosek) oraz brak świadomości, że nie trzeba czekać roku na złożenie kolejnego wniosku. Projekt noweli z 2024 r. zakłada zautomatyzowanie groźby w samym orzeczeniu rozwodowym (tzw. zagrożenie obligatoryjne) i zastąpienie sumy przymusowej grzywną na rzecz Skarbu Państwa, co ma przyśpieszyć procedurę.

W praktyce problematyczna jest też kolizja terminów – rodzic często składa najpierw wniosek o zmianę sposobu wykonywania kontaktów (art. 113³ § 2 k.r.o.), a dopiero potem myśli o egzekucji. Sąd opiekuńczy, widząc dwa konkurencyjne postępowania, wstrzymuje ten „ostrzejszy” tryb, co skutkuje miesiącami oczekiwania. Rozwiązaniem bywa wniosek o połączenie obu spraw lub o zabezpieczenie kontaktów w trybie art. 755 § 1 k.p.c. To jednak wymaga aktywnej postawy procesowej i dobrej dokumentacji – bez tego postępowanie egzekucyjne stanie w miejscu.

Etap pierwszy – zagrożenie nakazaniem zapłaty: kiedy i jak złożyć wniosek

Żeby rozpocząć egzekucję kontaktów z dzieckiem, potrzebujesz tytułu wykonawczego – najczęściej jest to:

Wyrok rozwodowy lub postanowienie o kontaktach (art. 113⁶ k.r.o.),
Ugoda zawarta przed mediatorem zatwierdzona przez sąd,
Ugoda sądowa w sprawie o kontakty.

Do wniosku o zagrożenie (formularz bez urzędowego wzoru) dołącz:

odpis orzeczenia ze stwierdzeniem wykonalności,
kalendarz niewykonanych spotkań (daty, godziny, opis sytuacji),
ewentualne wydruki korespondencji SMS/e-mail.

Opłata sądowa wynosi 100 zł (art. 25b ust. 1 pkt 6 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych). We wniosku nie wpisujesz kwoty – określi ją sąd w zależności od stopnia naruszenia; praktyka w 2025 r. oscyluje między 200 zł a 2000 zł za pojedyncze utrudnienie. Warto od razu powołać się na uchwałę SN z 13 kwietnia 2022 r. (III CZP 34/22), która dopuściła zastosowanie art. 598¹⁵ § 2 k.p.c. także przeciw rodzicowi uprawnionemu do kontaktów, jeżeli to on nie stawia się na spotkania – argument ten zwiększa szansę na symetryczną ochronę dziecka.

Sąd bada w pierwszej kolejności, czy istnieje realna przeszkoda: choroba dziecka, kolizja z zajęciami szkolnymi czy jego sprzeciw. Od 2024 r. obowiązuje nowy paragraf 598¹⁵ § 4 k.p.c., który nakazuje wysłuchanie dziecka powyżej 13 lat, zanim zapadnie decyzja o zagrożeniu. Jeśli nie miałeś okazji porozmawiać z małoletnim w sądzie – poproś o przeprowadzenie „wysłuchania informacyjnego” przez kuratora; brak tej czynności jest częstą podstawą apelacji.

Etap drugi – nałożenie i wyegzekwowanie kary pieniężnej

Gdy zagrożenie nie poskutkuje, składasz wniosek z art. 598¹⁶ k.p.c. Opłata również wynosi 100 zł. Kluczowe dowody to:

Protokoły kuratora potwierdzające niestawiennictwo,
Oświadczenia świadków (sąsiadów, nauczycieli),
Dokładna kalkulacja kwoty – mnożysz liczbę niewykonanych kontaktów przez stawkę wskazaną w postanowieniu o zagrożeniu.

Sąd co do zasady nie może przekroczyć górnej granicy 100 000 zł łącznej kary (art. 598¹⁷ § 3 k.p.c.). Posiedzenie odbywa się niejawnie, jednak na wniosek strony sąd może wezwać rodziców i kuratora na wysłuchanie. Prawomocne postanowienie jest tytułem wykonawczym – komornik prowadzi egzekucję na zasadach ogólnych (art. 776 § 1 k.p.c.).

W praktyce 2025 r. egzekucja kontaktów rzadko kończy się licytacją nieruchomości; większość spraw zamyka dobrowolna zapłata po zajęciu rachunku bankowego. Niewyegzekwowane kwoty możesz egzekwować nawet po zmianie miejsca zamieszkania dłużnika, korzystając z przepisu art. 803 k.p.c. o egzekucji wierzytelności przyszłych. To ważne przy relokacjach zagranicznych – komornik może zablokować rachunek jeszcze przed faktycznym przelewem wynagrodzenia.

Alternatywy i narzędzia wspierające: mediacja, kurator, opieka naprzemienna

Nim sięgniesz po sądowe sankcje, sprawdź „miękkie” rozwiązania:

Mediacja (art. 183¹ k.p.c.) – statystyka MS pokazała, że w prowadzonej pilotażowo mediacji rodzinnej w 2024 r. aż 62 % sporów zakończyło się ugodą bez potrzeby egzekucji. Jeżeli w umowie mediacyjnej określisz plan kontaktów bardziej elastycznie (np. wymiana weekendów na wniosek 7-dniowy), minimalizujesz ryzyko kolizji kalendarzy.

Kurator sądowy (art. 598²⁰ k.p.c.) – może być obecny przy wydaniu dziecka, pomaga uspokoić emocje i dokumentuje przebieg. Koszt wynagrodzenia (40 zł za godzinę) ponosi strona, która wnioskuje, lecz przy rażącym utrudnianiu kontaktów sąd obciąży opornego rodzica.

Opieka naprzemienna – gdy konflikty eskalują, rozważ wniosek z art. 598²¹ k.p.c. o zmianę orzeczenia i wprowadzenie pieczy wspólnej. Sądy w dużych miastach (Warszawa, Wrocław, Kraków) coraz przychylniej patrzą na „week-on/week-off” nawet przy znacznej odległości szkół od miejsc zamieszkania – warunkiem jest spójny grafik zajęć.

Pamiętaj, że od sierpnia 2025 r. zacznie działać pilotażowy program „Koordynator Rodzinny” – specjalny urzędnik wspierający wykonanie wyroków o kontaktach. Projekt przewiduje możliwość kierowania rodzin do obligatoryjnych warsztatów komunikacyjnych finansowanych z budżetu Funduszu Sprawiedliwości. Jeśli Twój sąd okręgowy trafi do programu, wniosek o przydzielenie koordynatora możesz złożyć razem z pierwszym pismem procesowym.

Najczęstsze błędy rodziców – checklista 2025

Brak bieżących notatek – prowadź dziennik kontaktów; spisz każdą nieudaną próbę, godzinę i powód odmowy.
Nie-załączenie stwierdzenia prawomocności – sądy odrzucają wnioski bez klauzuli wykonalności.
Składanie jednego obszernego wniosku zamiast dwóch odrębnych (598¹⁵, a potem 598¹⁶) – przepisy wymagają rozdzielenia etapów.
Pomijanie wysłuchania dziecka – gdy małoletni ukończy 13 lat, sąd musi znać jego zdanie; brak wniosku = oddalenie.
Lekceważenie terminów – opłata 100 zł wniesiona na niewłaściwy rachunek lub bez tytułu „OPŁATA SĄDOWA” wydłuży bieg sprawy.
Ucieczka za granicę – mylnie uważana za sposób „na sankcje”. Dzięki rozporządzeniu Bruksela II teraz komornik może wystąpić o zajęcie wynagrodzenia rodzica pracującego w UE nawet bez dodatkowej klauzuli wykonalności.
Publiczne oczernianie drugiego rodzica w mediach społecznościowych – sądy coraz częściej uznają takie działania za naruszenie dobra dziecka i obniżają wiarygodność wnioskodawcy.
Składanie wniosków „na ostatnią chwilę” przed wakacjami – sądy rodzinne są najbardziej obłożone w czerwcu i grudniu; lepiej złożyć pismo w lutym lub wrześniu.

Odrobina planowania i znajomość procedury pozwala zaoszczędzić miesiące. Zanim jednak ruszysz do sądu, odpowiedz sobie: czy rozmowa z mediatorem lub wstępny warsztat rodzicielski nie rozwiąże problemu szybciej i taniej?

Egzekucja kontaktów z dzieckiem to maraton, nie sprint. Znajomość aktualnych przepisów, konsekwencja i dobra dokumentacja znacząco zwiększają Twoje szanse. Jeżeli potrzebujesz indywidualnego wsparcia, napisz do naszej kancelarii – pomożemy przygotować wniosek, pokierujemy do mediatora i poprowadzimy sprawę w sądzie.

Zachęcamy do skorzystania z naszych usług dostępnych na: www.kpi.com.pl

§ Egzekucja kontaktów z dzieckiem

^{Niniejszy artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i ogólny. Nie stanowi porady prawnej ani nie zastępuje indywidualnej konsultacji z profesjonalnym prawnikiem. Wszelkie decyzje prawne powinny być podejmowane wyłącznie po uzyskaniu fachowej porady prawnej, dostosowanej do specyficznych okoliczności danej sprawy.}