Temat odprawy emerytalno-rentowej budzi wiele wątpliwości – szczególnie gdy w tle są długotrwałe zwolnienia lekarskie czy świadczenie rehabilitacyjne. Kiedy naprawdę przysługuje odprawa w związku z przejściem na rentę z tytułu niezdolności do pracy? Jakie warunki muszą być spełnione? Czy świadczenie rehabilitacyjne może przerwać ciągłość prawa do odprawy? § Czy po świadczeniu rehabilitacyjnym należy się odprawa emerytalno-rentowa?

Czy po świadczeniu rehabilitacyjnym należy się odprawa emerytalno-rentowa?

Podstawa prawna odprawy emerytalno-rentowej – co stanowi Kodeks pracy

Prawo pracy reguluje kwestię odpraw emerytalnych i rentowych w art. 92¹ Kodeksu pracy (wersja obowiązująca obecnie w świetle jednolitego tekstu). § 1 tego przepisu stanowi, że: „Pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia.”

Z tego zapisu wyprowadza się kluczowe przesłanki dla prawa do odprawy:

pracownik musi spełniać warunki uprawniające do renty lub emerytury (czyli prawo do świadczenia) w momencie ustania zatrudnienia,
stosunek pracy musi ustać „w związku z przejściem” na rentę/emeryturę — czyli musi istnieć związek funkcjonalny (czasowy lub przyczynowy) między ustaniem zatrudnienia a nabyciem prawa do świadczenia.

W § 2 tego przepisu dodano, że pracownik, który już otrzymał odprawę, nie może ponownie nabyć do niej prawa.

Warto zaznaczyć: przepis nie określa, by odprawa była „kilkumiesięczna” — minimalna gwaranta to jednomiesięczne wynagrodzenie, choć zakłady pracy, układy zbiorowe lub regulaminy mogą przewidywać kwoty wyższe.

Ponadto, orzecznictwo sądów pracy podkreśla, że sam zapis „ustanie stosunku pracy” (nie tylko rozwiązanie) może być wystarczający, jeśli ustanie tego stosunku następuje w związku z przejściem na rentę/emeryturę.

Ten fundament prawny jest punktem wyjścia do dalszej analizy. Bez właściwego związku między rozwiązaniem a przejściem na rentę, prawo do odprawy może zostać zakwestionowane.

Związek między rozwiązaniem stosunku pracy a przejściem na rentę – kluczowa przesłanka

Sam fakt, że pracownik później otrzyma rentę, nie wystarcza, by przysługiwała odprawa – musi zaistnieć związek przyczynowy lub funkcjonalny między rozwiązaniem (lub ustaniem) zatrudnienia a przejściem na rentę. Orzecznictwo SN i sądów pracy konsekwentnie podkreśla, że przerywająca się przerwa między zakończeniem umowy a uzyskaniem renty może pozbawić prawa do odprawy.

Gdy pracownik jest cały czas niezdolny do pracy (najpierw zasiłek chorobowy, a potem świadczenie rehabilitacyjne), ale renta zostaje przyznana dopiero po zakończeniu świadczenia rehabilitacyjnego — to właśnie ta przerwa (okres świadczenia rehabilitacyjnego) może być interpretowana jako przerwanie związku funkcjonalnego. W takim przypadku pracodawca lub sąd pracy mogą stwierdzić, że odprawa nie przysługuje, ponieważ warunek “w związku z przejściem” nie jest spełniony.

Przykład: jeżeli stosunek pracy ustaje w trakcie pobierania świadczenia rehabilitacyjnego, i następnie renta zostaje przyznana dopiero po wygaśnięciu tego świadczenia — uznaje się, że ustanie zatrudnienia nie nastąpiło bezpośrednio w związku z przejściem na rentę. W praktyce to często oznacza, że odprawa rentowa nie przysługuje.

W wyrokach sądów podkreśla się, że kluczowa jest ciągłość — że renta “wchodzi” od razu po okresie zasiłkowym, bez pośredniego etapu świadczenia rehabilitacyjnego. W innych przypadkach podstawy do odprawy mogą być podważone.

Warto także pamiętać, że pracownik może próbować argumentować, iż świadczenie rehabilitacyjne było kontynuacją chorobowego – że de facto stan zdrowia nadal uniemożliwiał pracę – ale to będzie wymagało wsparcia dowodowego (dokumentacja medyczna, opinie lekarzy, decyzja ZUS).

Jeśli nie zostanie wykazany taki związek, to roszczenie o odprawę może zostać odrzucone przez pracodawcę lub sąd pracy.

Co przerywa ciągłości – rola świadczenia rehabilitacyjnego

Świadczenie rehabilitacyjne (czyli tzw. przedłużony zasiłek, kiedy pracownik już wyczerpał zasiłek chorobowy) odgrywa kluczową rolę w analizie prawa do odprawy. To ono często bywa “czynnikiem przerwania” ciągłości między chorobowym a rentą.

Gdy okres świadczenia rehabilitacyjnego rozpoczyna się natychmiast po wyczerpaniu zasiłku chorobowego i trwa przez pewien czas, a dopiero po jego zakończeniu pracownik uzyskuje decyzję o rencie — następuje przerwa między zakończeniem zatrudnienia a wejściem renty. W takich okolicznościach pracodawca lub sąd może uznać, że ustanie stosunku pracy nie było w związku z przejściem na rentę, lecz miało miejsce w trakcie innego świadczenia (rehabilitacyjnego). W orzecznictwie takie rozwiązania bywają negatywnie traktowane dla roszczenia o odprawę.

Ponadto, jeśli zatrudnienie ustało w trakcie świadczenia rehabilitacyjnego, to nawet jeśli renta zostaje przyznana później, to przerwa między rozwiązaniem umowy a faktycznym rozpoczęciem renty stanowi barierę. W praktyce oznacza to, że pracownik przestaje być “pracownikiem, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę”.

Warto podkreślić, że świadczenie rehabilitacyjne ma odrębną charakterystykę – nie jest rentą (jest przedłużonym zasiłkiem chorobowym), a tym samym jego przyznanie może być interpretowane jako odrębny etap. Z uwagi na to, jeśli między rozwiązaniem stosunku pracy a przyznaniem renty występuje okres świadczenia rehabilitacyjnego, to domniemanie “bezpośredniego związku” zostaje zachwiane.

Dlatego też w Twoim przypadku, skoro świadczenie rehabilitacyjne rozpoczęło się 31.07.2024 i trwało — a stosunek pracy rozwiązał się dopiero w czasie tego świadczenia — argument, że odstęp między zwolnieniem a rentą przerywa związek, będzie bardzo silny.

Praktyczne skutki dla pracownika i kroki procesowe

Jeśli jesteś pracownikiem lub reprezentujesz pracownika w takiej sytuacji, to przede wszystkim należy:

Uzyskać pełną decyzję ZUS — zwłaszcza część, w której wskazano od jakiej daty przyznano rentę. Gdy renta rusza dopiero po okresie świadczenia rehabilitacyjnego, to argument “związek bezpośredni” słabnie.
Sprawdzić datę rozwiązania stosunku pracy — czy nastąpiło to w trakcie świadczenia rehabilitacyjnego lub po jego zakończeniu.
Dokumentację medyczną i zasiłkową – czy można wykazać, że stan zdrowia nadal uniemożliwiał pracę, że choroba “trwała kontinuum” — to może być pomocne do obrony związku.
Skierować wniosek / pismo do pracodawcy – żądając wypłaty odprawy rentowej (jeśli oceni się, że warunki są spełnione), z uzasadnieniem prawnym, odniesieniem do art. 92¹ k.p.
W razie odmowy – rozważ pozew do sądu pracy – można dochodzić roszczenia o odprawę. W pozwie trzeba wykazać, że mimo świadczenia rehabilitacyjnego, ustanie zatrudnienia było związane z późniejszym przejściem na rentę.

Niestety w wielu przypadkach z doświadczenia prawniczego pracodawcy odmawiają takich roszczeń, powołując się na brak ciągłości lub przerwę między zatrudnieniem a rentą. Kluczowe będzie dobre przygotowanie argumentacji — medycznej i prawnej.

Jeśli sprawa trafi do sądu, duże znaczenie będzie miało orzecznictwo, w tym linie orzecznicze SN i sądów pracy, które analizują właśnie przerwy między etapami świadczeń (chorobowe → rehabilitacyjne → renta) i ich wpływ na prawo do odprawy.

Jak optymalnie bronić roszczenia oraz podsumowanie

Jeśli w Twojej sytuacji świadczenie rehabilitacyjne „od 31.07.2024” trwało, a stosunek pracy rozwiązano w tym okresie, to — zgodnie z analizą — odprawa emerytalno-rentowa z art. 92¹ k.p. co do zasady nie przysługuje, ponieważ przerwa między zatrudnieniem a rentą faktycznie „zeruje” związek funkcjonalny.

Jednak warto spróbować argumentować wyjątkowo:

wykazując, że stan zdrowia był nieprzerwany i że de facto renta powinna zacząć biec od razu po zasiłku chorobowym,
że świadczenie rehabilitacyjne było tylko formalnym okresem, a faktycznie choroba trwała bez przerwy,
albo że stosunek pracy ustał z inicjatywy pracodawcy, mimo iż pracownik był już w stanie rentowym — co mogłoby wskazywać na bezpośredni związek.

Jeśli powyższe argumenty nie przekonają pracodawcy – pozostaje droga sądowa. W procesie kluczowe będą dokumenty, opinie lekarskie, decyzja ZUS i dobór orzecznictwa. Nawet jeśli sąd nie przyzna odprawy, przynajmniej będziesz mieć jasne uzasadnienie i ewentualny precedens dla podobnych spraw.

Podsumowując: świadczenie rehabilitacyjne trwające w okresie rozwiązania stosunku pracy zwykle przerywa ciągłość prawa do odprawy rentowej/emerytalnej, a decyzja ZUS przypadająca dopiero po tym okresie skutecznie osłabia podstawy roszczenia. Niemniej każda sprawa jest indywidualna, a prawidłowa analiza wszystkich dokumentów (zwłaszcza decyzji ZUS) może zmienić ocenę szans.

§ Czy po świadczeniu rehabilitacyjnym należy się odprawa emerytalno-rentowa?

Zachęcamy do skorzystania z naszych usług dostępnych na: www.kpi.com.pl

^{Niniejszy artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i ogólny. Nie stanowi porady prawnej ani nie zastępuje indywidualnej konsultacji z profesjonalnym prawnikiem. Wszelkie decyzje prawne powinny być podejmowane wyłącznie po uzyskaniu fachowej porady prawnej, dostosowanej do specyficznych okoliczności danej sprawy.}