Zdarzają się sytuacje, w których pracodawca z różnych przyczyn nie wypłaca pracownikowi należnych zasiłków z ubezpieczenia społecznego. Problem ten dotyka zarówno zasiłków chorobowych, jak i macierzyńskich czy opiekuńczych. Warto wiedzieć, jakie kroki można podjąć w takiej sytuacji, jakie obowiązki ma pracodawca oraz jakie przepisy prawa regulują tę kwestię. § Pracodawca nie wypłaca zasiłków – co dalej?

Ten tekst przeczytasz w 5 minut

Pracodawca nie wypłaca zasiłków – co dalej?

Pracodawca a obowiązek wypłaty zasiłków – kto jest płatnikiem?

Obowiązek wypłaty zasiłków przez pracodawcę wynika bezpośrednio z przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Artykuł 61 tej ustawy precyzuje, że płatnikiem zasiłków jest pracodawca, który zgłasza do ubezpieczeń społecznych więcej niż 20 ubezpieczonych. W przypadku mniejszych podmiotów obowiązek ten przejmuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Pracodawca, pełniąc rolę płatnika, musi wypłacać zasiłki chorobowe, macierzyńskie, opiekuńcze oraz inne świadczenia wynikające z ubezpieczenia społecznego.

Pracodawca zobowiązany jest do terminowej realizacji tego obowiązku, zgodnie z ustawą o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Oznacza to, że zasiłki powinny być wypłacane niezwłocznie po przedstawieniu odpowiednich dokumentów przez pracownika, takich jak zwolnienie lekarskie (zaświadczenie ZUS ZLA) czy wniosek o zasiłek macierzyński.

W przypadku opóźnień lub niewypłacenia zasiłku pracodawca nie tylko narusza przepisy prawa, ale także może narazić się na sankcje. Zgodnie z art. 85 Kodeksu pracy, pracownik ma prawo dochodzić swoich należności, jeśli pracodawca nie wywiązuje się z tego obowiązku.

Przykłady z praktyki pokazują, że pracodawcy często tłumaczą brak wypłaty problemami finansowymi firmy, co jednak nie zwalnia ich z odpowiedzialności. W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 sierpnia 2019 r. (sygn. akt III PK 68/18) wskazano, że obowiązek wypłaty zasiłków przez pracodawcę nie może być uzależniony od sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.

Warto również zaznaczyć, że ZUS pełni rolę kontrolną wobec płatników. W razie wykrycia nieprawidłowości może nałożyć na pracodawcę dodatkowe zobowiązania finansowe. W efekcie pracodawca, który zaniedbuje swoje obowiązki, może ponieść poważne konsekwencje finansowe i prawne.

uzyskaj poradę online

Wyślij wiadomość

zadzwoń do nas

Jakie kroki podjąć, gdy pracodawca nie wypłaca zasiłku?

Gdy pracodawca nie wypłaca należnego zasiłku, pracownik powinien podjąć określone działania, aby zabezpieczyć swoje prawa. Pierwszym krokiem jest kontakt z pracodawcą. Warto wyjaśnić sytuację i upewnić się, że brak wypłaty nie wynika z błędów w dokumentacji, takich jak nieprawidłowo wypełnione zaświadczenie lekarskie czy brak wymaganych formularzy.

Jeśli rozmowy nie przynoszą rezultatu, pracownik ma prawo zgłosić sprawę do ZUS. Zgodnie z art. 63 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, w sytuacji, gdy pracodawca nie realizuje obowiązku wypłaty zasiłku, ZUS może przejąć tę rolę. Pracownik powinien złożyć pisemny wniosek do ZUS, załączając dokumenty potwierdzające prawo do zasiłku, takie jak zwolnienie lekarskie (druk ZUS ZLA) lub wniosek o zasiłek macierzyński.

W praktyce ZUS, po rozpatrzeniu wniosku, wypłaca świadczenie bezpośrednio pracownikowi, a następnie dochodzi jego zwrotu od pracodawcy. Warto podkreślić, że ZUS ma także prawo kontrolować płatników składek, w tym ich obowiązki związane z wypłatą zasiłków. W razie stwierdzenia zaniedbań może nałożyć na pracodawcę kary finansowe.

Jeśli ZUS również odmówi wypłaty zasiłku, pracownik ma prawo odwołać się od tej decyzji do sądu pracy. Takie odwołanie powinno być wniesione w terminie 30 dni od dnia doręczenia decyzji. Warto skorzystać z pomocy prawnika, aby przygotować odpowiednią dokumentację i argumentację.

Przykłady z orzecznictwa pokazują, że pracownicy skutecznie dochodzą swoich praw. W sprawie rozpatrywanej przez Sąd Rejonowy w Warszawie (sygn. akt IV P 32/19) pracownik uzyskał korzystny wyrok, który zobowiązał pracodawcę do wypłaty zasiłku oraz odsetek za opóźnienie.

Odpowiedzialność pracodawcy za niewypłacenie zasiłku

Niewypłacenie zasiłku przez pracodawcę jest poważnym naruszeniem obowiązków wynikających z przepisów prawa pracy i ubezpieczeń społecznych. Pracodawca, który nie wywiązuje się z obowiązku wypłaty zasiłków, może zostać pociągnięty do odpowiedzialności cywilnej, finansowej, a nawet karnej w skrajnych przypadkach.

Zgodnie z art. 471 Kodeksu cywilnego, pracodawca odpowiada za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązań, jeśli nie wykaże, że było to spowodowane okolicznościami, za które nie ponosi odpowiedzialności. W kontekście prawa pracy, art. 300 Kodeksu pracy pozwala na stosowanie przepisów Kodeksu cywilnego w sprawach nieuregulowanych w prawie pracy, co oznacza, że pracownik może domagać się odszkodowania za szkody spowodowane brakiem wypłaty zasiłku.

Przykładem może być sytuacja, w której pracownik poniósł dodatkowe koszty związane z leczeniem, ponieważ zasiłek chorobowy nie został wypłacony na czas. W takiej sytuacji sąd może zasądzić na rzecz pracownika odszkodowanie obejmujące zarówno kwotę zaległego zasiłku, jak i koszty dodatkowe.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 10 kwietnia 2015 r. (sygn. akt II PK 240/14) podkreślono, że pracodawca nie może uchylać się od wypłaty świadczeń wynikających z ubezpieczenia społecznego, nawet jeśli firma znajduje się w trudnej sytuacji finansowej. Obowiązek ten jest bezwzględny i nie podlega negocjacjom.

Dodatkowo, zgodnie z ustawą o odpowiedzialności za naruszenie przepisów prawa pracy, inspektorzy Państwowej Inspekcji Pracy mogą nałożyć na pracodawcę karę grzywny za naruszenie obowiązków związanych z wypłatą zasiłków. W skrajnych przypadkach sprawa może zostać przekazana do prokuratury.

Zasiłek niewypłacony a postępowanie egzekucyjne

W przypadku, gdy pracodawca mimo wezwań nie wypłaca należnego zasiłku, pracownik może wszcząć postępowanie egzekucyjne. W tym celu konieczne jest uzyskanie tytułu wykonawczego, którym najczęściej jest wyrok sądu pracy. Po uzyskaniu wyroku pracownik może skierować sprawę do komornika sądowego, który podejmie działania mające na celu ściągnięcie należności z majątku pracodawcy.

Postępowanie egzekucyjne jest szczególnie istotne w przypadkach, gdy pracodawca uporczywie odmawia wypłaty zasiłku lub znajduje się w trudnej sytuacji finansowej. Komornik może zająć środki na rachunku bankowym pracodawcy, jego nieruchomości czy inne składniki majątku, aby zabezpieczyć należności pracownika.

W praktyce zdarzają się jednak sytuacje, w których pracodawca jest niewypłacalny, co utrudnia odzyskanie należności. W takim przypadku ZUS, na podstawie art. 51 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, może przejąć obowiązek wypłaty zasiłku.

Warto również zauważyć, że zgodnie z art. 477¹ Kodeksu postępowania cywilnego, w sprawach dotyczących roszczeń pracowniczych, sąd może nadać wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności, co przyspiesza procedurę egzekucji.

Przykłady z życia: sukcesy pracowników w sporach o zasiłki

Praktyka sądowa pokazuje, że pracownicy, którzy zdecydowali się walczyć o swoje prawa, często odnoszą sukces. Na przykład w sprawie rozpatrywanej przez Sąd Okręgowy w Gdańsku (sygn. akt IX P 78/22) pracodawca odmówił wypłaty zasiłku macierzyńskiego, twierdząc, że pracownica nie dostarczyła odpowiednich dokumentów. Sąd stwierdził, że pracodawca nie dopełnił obowiązku poinformowania pracownicy o brakach w dokumentacji, i zasądził wypłatę zaległego świadczenia wraz z odsetkami.

Podobna sytuacja miała miejsce w Warszawie, gdzie pracownik skutecznie udowodnił, że brak wypłaty zasiłku chorobowego wynikał z zaniedbania księgowego pracodawcy. Sąd Rejonowy w Warszawie (sygn. akt VI P 34/20) zasądził na rzecz pracownika pełną kwotę zasiłku oraz zwrot kosztów leczenia, które musiał ponieść z powodu opóźnienia.

Takie przypadki pokazują, że warto dochodzić swoich praw, korzystając z pomocy prawnika specjalizującego się w prawie pracy i ubezpieczeń społecznych.

Niewypłacenie zasiłku przez pracodawcę to nie tylko naruszenie prawa, ale także poważny problem dla pracownika. Na szczęście polskie prawo przewiduje szereg mechanizmów ochronnych, które pozwalają na odzyskanie należnych świadczeń. Kluczowe jest jednak szybkie działanie i znajomość swoich praw. W sytuacjach spornych warto skorzystać z pomocy prawnika specjalizującego się w prawie pracy i ubezpieczeń społecznych. Pamiętajmy, że prawo stoi po stronie pracownika, a orzecznictwo sądów potwierdza zasadność dochodzenia roszczeń w takich przypadkach.