Co to są szkody górnicze?
Eksploatacja złóż wpływa na możliwość wystąpienia ruchów górotworu i powstawania wstrząsów, a także pojawienia się zapadnięć ziemi, co może doprowadzić do powstania szkód na pobliskich nieruchomościach. Odpowiedzialność za szkodę ponosi przedsiębiorca prowadzący ruch zakładu górniczego, wskutek którego wystąpiła szkoda. Należy zatem przyjąć, że szkody górnicze to wszelkie negatywne konsekwencje działania zakładu górniczego jakie doznała osoba poszkodowana wbrew swojej woli.
Polskie ustawodawstwo wyróżnia dwa rodzaje szkód:
– szkodę majątkową, która polega na uszczerbku w majątku poszkodowanego, rodzi obowiązek świadczenia odszkodowawczego, a jej wysokość obliczana jest jako różnica w stanie majątkowym przed i po zdarzeniu powodującym szkodę.
– szkodę niemajątkową, inaczej krzywda. W rozumieniu prawa cywilnego są to wszelkie negatywne skutki dla cielesnej i psychicznej kondycji osoby poszkodowanej, a więc takie naruszenie jej dóbr i interesów, które nie wywołują reperkusji w majątku, ale na przykład wpływają na jej samopoczucie, wywołują cierpienia fizyczne lub psychiczne.
Jak powstaje szkoda górnicza?
Działalność przedsiębiorstwa górniczego związana jest przede wszystkim z wybieraniem złoża. Taka działalność powoduje powstawanie w górotworze tzw. pustek poeksploatacyjnych, które wypełniane są rumowiskami skalnymi tworzonymi przez obrywy materiału znajdujących się powyżej. W wyniku nacisku wyżej położonych skał dochodzi do przemieszczania się w dół kolejnych warstw. Głębokość na jakiej znajduje się pusta przestrzeń i jaki jest rodzaj materiału, znajdującego się powyżej, na powierzchni ziemi wpływa na większe lub mniejsze ślady takich zdarzeń.
Na powierzchni ziemi ruch mas skalnych wpływa na przeobrażenie ukształtowania terenu. Możemy wyróżnić dwa rodzaje zmian – zmiany ciągłe, w przypadku gdy grunt zachowuje swoją spoistość lub zmiany nieciągłe tworzące pęknięcia lub rozpadliny.
SZKODA MAJĄTKOWA MOŻE MIEĆ POSTAĆ UTRACONYCH KORZYŚCI (LUCRUM CESSANS) ORAZ STRATY (DAMNUM EMERGENS).
Strata oraz utracone korzyści to dwie postaci szkody, które w ramach obowiązującej zasady kompleksowego naprawienia szkody i różnicowego charakteru odszkodowania zdefiniowane są w kodeksie cywilnym. Należy podkreślić, iż podstawową funkcją odszkodowania jest kompensacja, co oznacza, iż odszkodowanie powinno przywrócić w majątku poszkodowanego stan rzeczy naruszonych zdarzeniem wywołującym szkodę, obejmując to, co uszło z majątku poszkodowanego na skutek tego zdarzenia (strata) lub do niego nie weszło (utracona korzyść). Zasadę pełnego kompensowania szkody uznać należy za utrwaloną również w odniesieniu do szkód górniczych. Co ważne, w przypadku szkód pochodzenia górniczego mamy do czynienia ze szkodą majątkową, która ściśle związana jest z ruchem zakładu górniczego powodującego uszkodzenia na nieruchomości usytuowanej na terenie górniczym. Strata to rzeczywiste pomniejszenie majątku osoby poszkodowanej i najczęściej .przejawia się w uszkodzeniu i zniszczenia mienia, bądź poniesieniu niezbędnych kosztów mających na celu usunięcie negatywnych następstw szkody. Utracone korzyści mają charakter hipotetyczny i przejawiają się brakiem spodziewanych korzyści, które mogłyby powiększyć majątek poszkodowanego, gdyby nie wystąpienie szkody. Przykładowo z taką sytuacją mamy do czynienia, gdy w wyniku negatywnego oddziaływania zakładu górniczego uszkodzeniu ulega budynek, w którym przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą np. sklep. W takiej sytuacji szkodą będzie zarówno zniszczony budynek (strata), jak i brak spodziewanego zysku jaki poszkodowany przedsiębiorca mógłby osiągnąć, gdyby nie zaprzestał prowadzenia swojej działalności (utracone korzyści).
Odszkodowania za szkody górnicze – Kancelaria Prawna Śląsk
W związku z tym, iż właściciel nieruchomości nie ma możliwości wyrażenia sprzeciwu wobec działalności górniczej, która prowadzona jest zgodnie z przepisami prawa, może on żądać naprawienia szkody wyrządzonej wskutek takiej działalności. Odpowiedzialność za tego rodzaju szkody ponosi podmiot prowadzący kopalnię. W momencie wystąpienia szkody górniczej wywołanej działalnością kopalni, poszkodowany może wybrać jeden z dwóch sposobów naprawienia szkody: przywrócenie stanu poprzedniego, bądź wypłata odszkodowania. W praktyce zdecydowanie częściej poszkodowani decydują się na wypłatę odszkodowania.
Co zrobić aby otrzymać odszkodowanie?
Pierwszą czynnością jest zgłoszenie szkody przedsiębiorcy górniczemu, którego działalność doprowadziła do jej powstania. Ustawa nakłada na poszkodowanych obowiązek podjęcia próby ugodowego zakończenia sporu z przedsiębiorcą górniczym. W razie braku porozumienia, możliwe jest skuteczne wytoczenie powództwa do sądu przez pokrzywdzonego. Oznacza to, iż poszkodowany nie musi godzić się na pierwszą ofertę odszkodowania kopalni. Przedsiębiorca powinien natomiast w ciągu 30 dni rozpoznać zgłoszenie poszkodowanego. W praktyce to administracja kopalni zajmuje się postępowaniem przedsądowym w sprawie likwidacji szkód górniczych, której działalności dotyczy zgłoszona szkoda. Co ważne, w przypadku wytoczenia powództwa o odszkodowanie z tytułu szkód górniczych, to poszkodowany jest uprzywilejowany, posiada on bowiem ustawowe zwolnienie od kosztów w całym procesie. Oznacza to brak obowiązku uiszczenia opłaty od pozwu, opłaty od apelacji oraz pozostałych opłat i wydatków. Powództwo o szkody górnicze powinno zostać wytoczone przed upływem terminu przedawnienia. Termin przedawnienia roszczeń odszkodowawczych z tytułu szkód górniczych wynosi ustawowo 5 lat od momentu dowiedzenia się o szkodzie. W przypadku, gdy szkoda została naprawiona przez poszkodowanego, możliwe jest żądanie zapłaty odszkodowania w kwocie odpowiadającej rzeczywistym i uzasadnionym kosztom usunięcia szkody.
Jak napisać wniosek o przyznanie odszkodowania?
Poszkodowany musi złożyć pisemny wniosek o odszkodowanie we właściwej siedzibie przedsiębiorcy górniczego, bądź we właściwej kopalni będącej oddziałem przedsiębiorcy górniczego. We wniosku należy precyzyjnie określić dane wnioskodawcy oraz datę złożenia wniosku. Należy dokładnie określić nieruchomość, w której powstała szkoda, precyzyjnie opisać szkodę, podać jej rozmiar, zakres uszkodzeń, szacowaną wartość szkody oraz datę jej ujawnienia. Wnioskodawca powinien także określić jaki sposób naprawienia szkody wybiera – świadczenie pieniężne czy przywrócenie stanu poprzedniego. Należy pamiętać, iż w związku z wystąpieniem na terenach, które objęte były eksploatacją górniczą przysługuje prawo do wypłaty odszkodowania za zaistniałe szkody. W związku z powyższym poszkodowani decydują się na wejście na drogę postępowania sądowego, aby uzyskać świadczenie pieniężne za wyrządzone szkody. Postępowanie sądowe w sprawach o odszkodowania górnicze należy do skomplikowanych, w związku z czym, aby uzyskać w 100 % należne nam środki swoją sprawę powinniśmy powierzyć specjalistom.
