Emerytura pomostowa w Polsce została wprowadzona w celu wsparcia osób pracujących w szczególnie trudnych warunkach lub w zawodach o zwiększonym ryzyku dla zdrowia. Lista zawodów, które kwalifikują się do prawa do emerytury pomostowej, jest dynamiczna i może ulegać zmianom w zależności od decyzji ustawodawców oraz badań dotyczących specyfiki i ryzyka poszczególnych zawodów. Mówimy przede wszystkim o pracach wykonywanych w warunkach niebezpiecznych, szkodliwych dla zdrowia lub trudnych do wykonywania, a więc prace o szczególnym charakterze. § Emerytura pomostowa po zmianach

Emerytura pomostowa po zmianach

Na przestrzeni lat charakter emerytur pomostowych stawał się coraz bardziej marginesowy. Jeszcze niedawno przysługiwały one tylko tym, którzy pracowali w szkodliwych warunkach do 1999 roku, co stanowiło znaczącą barierę. Istotą emerytur pomostowych jest umożliwienie przejścia na emeryturę o 5 lat wcześniej niż w przypadku ogólnego wieku emerytalnego. Oznacza to, że kobiety mogą przystąpić do emerytury pomostowej już w wieku 55 lat, a mężczyźni w wieku 60 lat.

Emerytura pomostowa to specjalne świadczenie emerytalne, które jest przyznawane osobom, które przestały pracować z powodu osiągnięcia określonego wieku oraz spełniają określone kryteria związane z charakterem wykonywanej pracy. Głównym celem wprowadzenia emerytury pomostowej było wsparcie dla osób, które przez lata pracowały w szczególnie trudnych warunkach lub w zawodach wymagających wcześniejszego przejścia na emeryturę.

Kto może ubiegać się o emeryturę pomostową?

Emerytura pomostowa została wprowadzona, aby wesprzeć osoby pracujące w warunkach, które uniemożliwiają długoletnią aktywność zawodową. Osoba ubiegająca się o takie świadczenie powinna spełniać konkretne warunki dotyczące charakteru wykonywanej pracy oraz okresu jej trwania.

1. Charakter pracy: To kluczowy kryterium. Emerytura pomostowa jest dostępna dla osób pracujących w zawodach uznanych za szczególnie obciążające dla zdrowia lub które ze względu na swoją specyfikę nie pozwalają na długotrwałe jej wykonywanie.
2. Staż pracy w określonym zawodzie: Nie wystarczy tylko fakt, że ktoś pracuje w danym zawodzie. Konieczne jest też udokumentowanie, że prace w danym zawodzie wykonywane były przez wymagany minimalny okres. Czas ten może różnić się w zależności od zawodu.

Warunki nabycia emerytury pomostowej

Aby nabyć prawo do emerytury pomostowej, konieczne jest spełnienie szeregu kryteriów:

1. Osiągnięcie określonego wieku: Wiek uprawniający do emerytury pomostowej jest niższy niż standardowy wiek emerytalny. Jest on różny w zależności od zawodu i płci.
2. Okres składkowy i nieskładkowy: Osoba ubiegająca się o emeryturę pomostową musi posiadać wymagany okres składkowy oraz nieskładkowy, który uprawnia do nabycia prawa do emerytury.
3. Dokumentacja: Wnioskodawca musi przedłożyć odpowiednie dokumenty potwierdzające charakter wykonywanej pracy oraz czas jej trwania.

Prace o szczególnym charakterze

Definicja prac o szczególnym charakterze jest kluczowym elementem systemu emerytury pomostowej. Są to prace, które ze względu na swoją specyfikę i warunki:
1. Warunki fizyczne: Prace wykonywane w szczególnie trudnych i szkodliwych warunkach, takich jak głębokie kopalnie, huty czy zakłady chemiczne.
2. Wysokie ryzyko: Zawody, w których ryzyko wypadków lub uszczerbku na zdrowiu jest znacznie wyższe niż w innych profesjach, np. strażacy, ratownicy czy piloci.
3. Wymagania psychofizyczne: Zawody, które wymagają od pracowników stałej gotowości psychofizycznej, co prowadzi do wyczerpania organizmu w szybszym tempie.

Rozszerzenie kręgu osób uprawnionych do emerytury pomostowej po zmianach

Od 1 stycznia 2024 roku znacząco rozszerzyło się grono osób, które mogą ubiegać się o przejście na emeryturę pomostową dzięki nowelizacji ustawy. Nowelizacja ustawy usunęła warunek pracowania w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przed dniem 1 stycznia 1999 roku. Zmianę tę uzasadniono faktem, że nadal wiele osób pracuje w warunkach zagrażających zdrowiu związanymi z czynnikami ryzyka, co uzasadnia większą ochronę w zakresie zabezpieczenia emerytalnego. Dotychczasowe przepisy były często niejasne, prowadząc do różnych świadczeń dla osób wykonujących te same prace w tych samych szkodliwych warunkach, jedynie z powodu różnych okresów zatrudnienia.

Obecnie, aby uzyskać wcześniejszą emeryturę, nadal wymagane jest osiągnięcie wieku 55 lub 60 lat, posiadanie 15 lat pracy w szczególnych warunkach oraz ogólny staż pracy wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, a także praca w warunkach szczególnych od 1 stycznia 2009 roku (po 31 grudnia 2008 roku).

Nowelizacja ustawy o emeryturach pomostowych nie wpłynie jednak na kwestie, które najczęściej prowadzą do sporów z ZUS, tj. rodzaj pracy umożliwiający uzyskanie emerytury przedwcześnie. Poszerzenie kręgu uprawnionych do emerytur pomostowych zwiększy raczej ilość tych świadczeń. Nadal można spodziewać się, że organ rentowy będzie kwestionował fakt pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, co będzie wymagało odwołania się od negatywnej decyzji ZUS.

Brak konieczności rozwiązania umowy o pracę przed złożeniem wniosku

Kolejną istotną zmianą jest uproszczenie procedury ubiegania się o emeryturę pomostową. Dotychczas, aby uzyskać to świadczenie, konieczne było dokładne udowodnienie, że przepracowano wymagany okres na określonych stanowiskach. To właśnie ten aspekt prowadził do wielu sporów, zwłaszcza gdy likwidowano przedsiębiorstwa przemysłowe, a także z powodu błędów w dokumentacji pracowniczej, co skutkowało odmową ZUS wypłaty emerytury pomostowej. Często osoby uprawnione do tego świadczenia musiały zakończyć stosunek pracy, ryzykując okres bez dochodów i oczekując na rozstrzygnięcie sprawy.

Obecnie procedura ubiegania się o to świadczenie znacznie się uprościła. W przeciwieństwie do wcześniejszych przepisów, teraz można złożyć wniosek o emeryturę pomostową bez konieczności rozwiązania umowy o pracę. Dzięki temu nie trzeba ryzykować utraty pracy przed otrzymaniem odpowiedniej decyzji. Organ rentowy zawiesi wypłatę emerytury do momentu spełnienia wszystkich warunków, włącznie z zakończeniem pracy.

Ile wynosi emerytura pomostowa obecnie?

Na koniec warto dodać, że zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami w 2023 roku emerytura pomostowa jest obliczana na tych samych zasadach co emerytura ogólna, wynosząc 100% potencjalnej emerytury obliczonej dla osoby w wieku 60 lat, a także jest regularnie dostosowywana. Według wiceministra rodziny, osoby uprawnione mogą oczekiwać świadczenia w wysokości około 3 200 zł.

Wejście w życie 1 stycznia 2024 nowelizacji jest krokiem w dobrą stronę i znacząco ułatwi osobom ubiegającym się o wcześniejszą emeryturę. Niemniej jednak nowelizacja prawdopodobnie nie zredukuje liczby sporów związanym z oceną przez ZUS spełnienia warunków przyznania świadczenia. Ubezpieczony nadal będzie musiał dokładnie udowodnić fakt zatrudnienia na stanowisku związanym z pracą w niebezpiecznych warunkach, co często będzie kwestionowane przez organ rentowy, co z kolei może prowadzić do długotrwałych sporów, w których obywatel będzie musiał udowodnić, że spełnia wymagania do przyznania mu emerytury pomostowej.

Zachęcamy do skorzystania z naszych usług dostępnych na: www.kpi.com.pl

§ Emerytura pomostowa po zmianach