Postępowanie dotyczące podziału majątku wspólnego, a przede wszystkim podziału nieruchomości należącej do tego majątku, jest bardzo skomplikowaną procedurą. Co w takim razie ze wspólnym domem po rozwodzie?
Zazwyczaj to właśnie nieruchomości stanowią główny i najbardziej wartościowy składnik majątku wspólnego, który podlega podziałowi po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej. Wyrok sądowy dotyczący rozwodu zazwyczaj nie reguluje kwestii przynależności wspólnej nieruchomości, a jedynie w sporadycznych przypadkach rozstrzyga o korzystaniu z niego przez byłych małżonków. W związku z tym dla faktycznego i prawnego uregulowania tych kwestii konieczne jest dokonanie podziału albo w sprawie sądowej albo w umowie w formie aktu notarialnego.
Pierwszym krokiem przed wystąpieniem z propozycją umownego podziału nieruchomości lub przed złożeniem do sądu wniosku o podział majątku wspólnego obejmującego nieruchomość powinno być sprawdzenie, czy nasza nieruchomość należy do majątku wspólnego.
Zazwyczaj do nabycia wspólnego domu bądź mieszkania dochodzi po zawarciu małżeństwa, co w większości przypadków oznacza, że nieruchomość ta wchodzi do majątku wspólnego. Jeżeli jednak nieruchomość została nabyta z majątku osobistego jednego z małżonków (np. z pieniędzy zarobionych przez małżonka przed zawarciem małżeństwa, czy też z pieniędzy pochodzących ze sprzedaży nieruchomości nabytej przez małżonka przed zawarciem małżeństwa), oznacza to, że nieruchomość po rozwodzie należy właśnie do niego.
Co również istotne jeżeli małżonek poczynił nakłady lub wydatki z majątku osobistego na rzecz należącą do majątku wspólnego, uprawniony jest do żądania zwrotu tych nakładów lub wydatków podczas podziału majątku. Oznacza to, że w sytuacji gdy jeden z małżonków poczynił nakłady lub wydatki na nieruchomość należącą do majątku wspólnego ma prawo żądać rozliczenia tej kwoty podczas podziału majątku. Jedynym wyjątkiem, od tej zasady, jest sytuacja gdy nakłady lub wydatki zostały zużyte w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności majątkowej
Metody podziału wspólnej nieruchomości
Istnieją dwie metody podziału nieruchomości należącej do majątku wspólnego. Pierwsza metoda, bardziej skomplikowana, ale niewymagająca zgody stron, polega na sądowym podziale majątku wspólnego. Drugą metodą jest dokonanie podziału nieruchomości u notariusza.
Trzy sposoby podziału nieruchomości
- fizyczny podział nieruchomości, co dotyczy jednak niemal wyłącznie nieruchomości gruntowych,
- przyznanie nieruchomości jednej ze stron z zasądzeniem od niej spłaty lub dopłaty na rzecz strony, która nieruchomości nie otrzymuje,
- przy braku możliwości przyznania nieruchomości jednej ze stron, sąd może zdecydować o sprzedaży nieruchomości w licytacji, jakkolwiek jest to zazwyczaj rozwiązanie niekorzystne finansowo.
Zarówno postępowania, jak i negocjacje dotyczące podziału majątku wspólnego, a szczególnie nieruchomości należącej do tego majątku, tworzą skomplikowaną procedurę, która wymaga uwzględnienia znacznej ilości okoliczności oraz znajomości nie tylko licznych przepisów, lecz również orzeczeń sądowych rządzących postępowaniami tego rodzaju.