Klient naszej Kancelarii – Pan Dominik dowiedział się o śmierci swojej matki Bogusławy. Zgodnie z prawem ma on 6 miesięcy by przyjąć lub odrzucić spadek po matce. Jednak Pani Bogusława zmarła miesiąc po śmierci swojego ojca Tomasza. Pani Bogusława nie zdążyła złożyć oświadczenia ani o przyjęciu ani odrzuceniu spadku po swoim ojcu Tomaszu. Co może w tej sytuacji zrobić Pan Dominik? Czy może on decydować jednocześnie o losach spadku po swojej matce Bogusławie oraz dziadku Tomaszu? Z odpowiedzią na to pytanie przychodzi instytucja transmisji. Transmisja w prawie spadkowym.
Czym jest transmisja?
Najprościej rzecz ujmując, transmisja w prawie spadkowym oznacza przejście na innego spadkobiercę uprawnienia do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.
Instytucję transmisji reguluje art. 1017 k.c., zgodnie z którym ” Jeżeli przed upływem terminu do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku spadkobierca zmarł nie złożywszy takiego oświadczenia, oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone przez jego spadkobierców. Termin do złożenia tego oświadczenia nie może się skończyć wcześniej aniżeli termin do złożenia oświadczenia co do spadku po zmarłym spadkobiercy.”
Nasz klient – Pan Dominik, jest więc spadkobiercą (zwany transmitariuszem) pierwotnego spadkobiercy (zwanego transmitentem) – swojej matki – Pani Bogusławy, w związku z tym może złożyć oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku po pierwotnym spadkodawcy – swoim dziadku Tomaszu. Warto podkreślić, że transmitariusz składa oświadczenie we własnym imieniu, nie zaś w imieniu transmitenta.
Kolejność oświadczeń
Transmitariusz powinien złożyć oświadczenia w określonej kolejności. Powinien on w pierwszej kolejności złożyć oświadczenie o przyjęciu spadku po transmitencie, a dopiero w drugiej kolejności oświadczenie co do spadku po pierwotnym spadkodawcy. WW. oświadczenia mogą zostać złożone równocześnie.
W sytuacji odwrotnej, tj. gdyby transmitariusz posiadając wiedzę o tytule powołania transmitenta do spadku po pierwotnym spadkodawcy oraz o tytule swego powołania do spadku po transmitencie, złożył najpierw oświadczenie o przyjęciu spadku po pierwotnym spadkodawcy, a dopiero później po transmitencie, przyjmuje się wówczas, iż skuteczność tego pierwszego oświadczenia zostaje zawieszona do momentu złożenia oświadczenia drugiego.
Jakie decyzje może podjąć transmitariusz?
Transmitariusz może podjąć następujące rodzaje decyzji:
- przyjąć spadek po obu osobach;
- odrzucić spadek zarówno po transmitencie, jak i pierwotnym spadkodawcy;
- przyjąć spadek po transmitencie, a odrzucić po pierwotnym spadkodawcy.
Transmitariusz nie może natomiast odrzucić spadku przypadającego mu po transmitencie, przyjmując zarazem spadek po pierwotnym spadkodawcy.
Bieg terminu
Zgodnie z przepisami prawa spadkowego termin do złożenia oświadczenia dla transmitariusza nie może się skończyć wcześniej niż termin do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku po transmitencie. Jeżeli transmitent dowiedział się o tytule swojego powołania jeszcze przed śmiercią termin do złożenia oświadczenia dla transmitariusza nie może zakończyć się wcześniej niż termin dla złożenia oświadczenia co do spadku po transmitencie. Natomiast jeżeli transmitery zmarł, nie wiedząc o tytule swego powołania, dla transmitariusza bieg tego terminu rozpoczyna się w momencie, gdy dowiedział si? o tytule powołania transmitenta. Przesłanką rozpoczęcia biegu tego terminu jest jednak powzięcie wiadomości przez transmitariusza o tym, iż dziedziczy on po transmitencie. Zgodnie z przepisami prawa spadkowego oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Spadkobiercy przysługuje bowiem prawo odrzucenia spadku we wskazanym wyżej terminie. Jest to termin zawity (tzn. nie ulega przywróceniu). Bieg terminu rozpoczyna się od chwili, w której spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Natomiast brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym terminie powoduje proste przyjęcie spadku. Z upływem sześciomiesięcznego terminu spadkodawca, który nie złożył żadnego oświadczenia, nabywa spadek z dobrodziejstwem inwentarza